رشته روانشناسی ، گرایش ها و بازار کار
تا 100 سال پیش رشته روانشناسی را مطالعه روح و روان و روانشناس را فردی می دانستند که رویدادهای درونی، ذهنی و مغزی مثل تصورات، خاطرات، رفتار و احساسات را مطالعه می کند. طبق این تعریف، روانشناسی شاخه ای از ذهنی ترین بخش دانش انسان، یعنی فلسفه بود. رواشناسی شاخه ای از علوم زیستی است که هم به مطالعه عینی رفتار قابل مشاهده می پردازد و هم به فهم و درک فرآیندهای ذهنی که مستقیما قابل مشاهده نبوده و براساس داده های رفتاری و عصب زیست شناختی قابل استنباط است. امروزه روانشناسی گرایش های مختلفی دارد که هریک از این شاخه ها به بررسی بخش هایی از این علم می پردازد. در این مقاله به معرفی رشته روانشناسی و گرایش ها مختلف رشته روانشناسی و بازار کار این رشته می پردازیم.
یکی از دغدغه های اساسی دانش آموزان در سال منتهی به کنکور مسئله آشنایی با رشته های دانشگاهی و انتخاب رشته است. در این مقاله سعی کرده ایم به معرفی جامع رشته روانشناسی بپردازیم. رشته روانشناسی ( به انگلیسی Psychology ) یک رشته کاربردی است که رفتار و فرآیندهای ذهنی انسان را بر اساس یافته های علمی و تحقیقات مطالعه می کند. در واقع رفتار انسان مجموعه فعالیت ها و اعمالی است که می توان آن ها را مشاهده و اندازه گیری کرد. روانشناسی علمی است که به بررسی رفتار انسان ها در ارتباط با محیط اطراف خود و تفاوت رفتارها می پردازد. هدف اصلی رشته روانشناسی بررسی وضعیت های انسان در مواجهه با موارد مختلفی است که در زندگی برای وی پیش می آید.
رشته روانشناسی در مقطع کارشناسی دارای 4 گرایش روانشناسی بالینی ، روانشناسی کودکان استثنایی ، روانشناسی صنعتی و روانشناسی عمومی و سازمانی است.
روانشناسی یک رشته تقریبا جدید است که هنوز به تکامل کافی نرسیده است. انجمن روانشناسی آمریکا تا به حال 53 زمینه مختلف روانشناسی را معرفی کرده است. اما به علت تفاوت رفتارهای انسان ها و تنوع زمینه هایی که در حال حاضر به وجود آمده است، ممکن است این تعداد بیشتر نیز شود. به علت ارتباط رشته روانشناسی با موضوعاتی مثل رشته زیست شناسی ، فلسفه، انسان شناسی و جامعه شناسی، رشته های جدید کاربردی این علم در حال شکل گیری است. گرایش هایی که تکامل بیشتری پیدا کرده اند در خیلی از مراکز آموزشی تدریس می شوند. گرایش های رشته روانشناسی شامل موارد زیر است:
روانشناسی صنعتی و سازمانی یافته های علم روانشناسی در تمام محیط های کاری را شامل می شود. این گرایش رشته روانشناسی به بررسی چگونگی دستیابی محیط کاری به بالاترین بازدهی و همچنین تحلیل و بررسی ارتباط بین کارفرما و کارگر و تعیین عواملی که باعث عدم تفاهم بین کارفرما و کارگر می شود پرداخته است.
گرایش روانشناسی عمومی به مطالعه کلیات مباحث روانشناسی می پردازد و دروس تخصصی این گرایش شامل طرح ها و پژوهش های آزمایشگاهی، مقدمات نوروبسیکولوژی، ارزشیابی شخصیت، روانشناسی مشاوره و راهنمایی، روانشناسی هوش و سنجش آن، تفکر و زبان، روانشناسی پویایی گروه، روانشناسی کودکان استثنایی، سمینار در مسائل روانشناسی عمومی، اختلالات یادگیری، روانشناسی جنایی و پژوهش های عملی در روانشناسی عمومی می باشد.
گرایش روانشناسی بالینی نیز یکی از گرایش های رشته روانشناسی است که به درک پیش بینی و درمان ناهنجاری ها، ناتوانی ها و آشفتگی های هیجانی زیست شناختی و روان شناختی اجتماعی و فردی افراد کمک می کند و در مقیاس وسیع تر جمعیت های مورد مطالعه را بررسی می کند. گرایش روانشناسی بالینی نقش های شش گانه ای دارد که برای مثال می توان به مداخله و درمان، مشاوره، پژوهش، مدیریت و غیره در راستای درمان و تشخیص بیماری ها و پژوهش در مورد آن ها اشاره کرد.
یکی از شاخه هایی که علم روانشناسی در آن فعالیت می کند، روانشناسی کودکان استثنایی است که به تعریف مسائل مربوط به کودکان استثنایی که می توانند کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان بسیار تیزهوش و یا حتی کودکان کم بینا و نابینا باشند و کسانی که دارای ناتوانی های جسمی و حرکتی و ذهنی هستند می پردازد. دروس تخصصی گرایش روانشناسی کودکان استثنایی شامل: روان شناسی مشاوره و راهنمایی، نظریه ها و کاربرد آزمون های شناختی، روانشناسی کودکان تیزهوش و روش های آموزش آن ها، روانشناسی کودکان عقب مانده و روش های آموزش آن ها، اختلالات تکلم و گفتار درمانی، روان شناسی تدریس به کودکان ناشنوا، روان شناسی تدریس به کودکان نابینا، متون روان شناسی کودکان استثنایی به زبان های خارجی، بهداشت روانی کودکان استثنایی و خانواده، زمینه پیشگیری از تولد کودکان عقب افتاده، روانشناسی کودکان ناسازگار، روش های تغییر و اصلاح رفتار کودکان، سمینار مسائل کودکان استثنایی در جهان و ایران، پژوهش های عملی در روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی.
In the early days of psychology there were two dominant theoretical perspectives regarding how the brain worked, structuralism and functionalism.
Structuralism was the name given to the approach pioneered by Wilhelm Wundt (1832-1920), which focused on breaking down mental processes intro the most basic components.
The term originated from Edward Titchener, an American psychologist who had been trained by Wundt. Wundt was important because he separated psychology from philosophy by analyzing the workings of the mind in a more structured way, with the emphasis being on objective measurement and control.
Structuralism relied on trained introspection, a research method whereby subjects related what was going on in their minds while performing a certain task.
However, introspection proved to be an unreliable method because there was too much individual variation in the experiences and reports of research subjects.
Despite the failure of introspection Wundt is an important figure in the history of psychology as he opened the first laboratory dedicated to psychology in 1879, and its opening is usually thought of as the beginning of modern experimental psychology.
An American psychologist named William James (1842-1910) developed an approach which came to be known as functionalism, that disagreed with the focus of Structuralism.
James argued that the mind is constantly changing and it is pointless to look for the structure of conscious experience. Rather, he proposed the focus should be on how and why an organism does something, i.e. the functions or purpose of the brain.
James suggested that psychologists should look for the underlying cause of behavior and the mental processes involved. This emphasis on the causes and consequences of behavior has influenced contemporary psychology.
Structuralism and functionalism have since been replaced by several dominant and influential approaches to psychology, each one underpinned by a shared set of assumptions of what people are like, what is important to study and how to study it.
Psychoanalysis, founded by Sigmund Freud (1856-1939) was the dominant paradigm in psychology during the early twentieth century. Freud believed that people could be cured by making conscious their unconscious thoughts and motivations, thus gaining insight.
Freud’s psychoanalysis was the original psychodynamic theory, but the psychodynamic approach as a whole includes all theories that were based on his ideas, e.g., Jung (1964), Adler (1927) and Erikson (1950).
The classic contemporary perspectives in psychology to adopt scientific strategies were the behaviorists, who were renowned for their reliance on controlled laboratory experiments and rejection of any unseen or unconscious forces as causes of behavior.
Later, the humanistic approach became the ‘third force’ in psychology and proposed the importance of subjective experience and personal growth.
During the 1960s and 1970s, psychology began a cognitive revolution, adopting a rigorous, scientific, lab-based scientific approach with application to memory, perception, cognitive development, mental illness, and much more.
تعداد کل واحدهای درسی دوره کارشناسی روانشناسی 144 واحد به شرح زیر است:
دروس عمومی : 23 واحد
دروس پایه و اصلی گرایش های عمومی – استشنایی : 71 واحد
دروس پایه و اصلی گرایش بالینی : 98 واحد
دروس اختصاصی گرایش های عمومی – استثنایی : 40 واحد
دروس اختصاص گرایش بالینی : 13 واحد
دروس انتخابی برای شاخص ها و گرایش ها : 10 واحد
لازم به ذکر است که مجموع دروس هر یک از گرایش های عمومی و استثنایی و هم چنین گرایش بالینی 144 واحد می باشد.
مشاوره شغلی: دانشجویان روان شناسی که به این شغل روی می آورند، با ارزیابی شخصیت، تعیین علاقه مندی ها و سایر معیارهای ارزیابی، در انتخاب شغل به افراد کمک می کنند.
روانشناس مدرسه: دانشجویی که به عنوان روانشناس مدرسه فعالیت می کند وظیفه پرداختن به مشکلات هیجانی تحصیلی و اجتماعی کودکان نوجوانان را بر عهده دارد.
مشاور: مشاوران در مسائل مختلفی مانند ازدواج، مسائل خانوادگی، هیجانی و تحصیلی و… به کمک مردم می شتابند.
مشاور ژنتیکی: یکی دیگر از فرصت های شغلی رشته روانشناسی مشاوره ژنتیک است. مشاوران ژنتیکی غالباً به صورت گروهی با پزشکان، پرستاران و متخصصان ژنتیک کار می کنند و خانواده هایی که دارای عضوی با اختلال ژنتیکی هستند یا در خطر انتقال یک اختلال ارثی قرار دارند را راهنمایی و کمک می کنند.
روانشناس قانونی: این دسته از روانشناسان در امور قانونی مانند تشخیص علل قتل و سایر امور جنایی و حقوقی فعالیت دارند که امروزه یکی دیگر از زمینه های شغلی روانشناسی را تشکیل می دهد.
روانشناس ورزش: این گروه از روانشناسان بر جنبه های شناختی ورزش و ورزشکاران و معضلات پیش روی آن ها مانند نحوه عملکرد و آسیب ها فعالیت دارند.
روانشناس بالینی: تشخیص و درمان بیماران دارای اختلالات روانی از وظایف روانشناسان بالینی است.
آموزگار آموزش های خاص: این دسته از آموزگاران جهت آموزش و کار با کودکان استثنایی و دارای محدودیت تربیت می شوند.
از جمله مواردی که دانشجویان روانشناسی برای موفقیت و ورود به بازار کار روانشناسی باید داشته باشند، توانایی و مهارت کافی برای تصمیم گیری و حل مسائل مختلف، شناخت علاقه و تمایلات انسان ها و روحیه کمک به مردم و حل مشکلات آن ها می باشد.
ضرایب دروس برای داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فیزیک به صورت زیر می باشد
ریاضیات 4 | فیزیک 3 | شیمی 2
ضرایب دروس برای داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی به صورت زیر می باشد
ریاضی 2 | زیست شناسی 4 | فیزیک 2 | شیمی 3
ضرایب دروس برای داوطلبان گروه آزمایشی علوم انسانی به صورت زیر می باشد
ریاضیات 3 | اقتصاد 2 | ادبیات اختصاصی 2 | عربی اختصاصی 1 | تاریخ و جغرافیا 1 | علوم اجتماعی 3 | منطق و فلسفه 2 | روانشناسی 3